Stichting Kompas helpt nieuwkomers opstarten in de Bommelerwaard

Vefa Baser van Kompas weet precies wat vluchtelingen meemaken

Gemiddeld anderhalf jaar duurt het voordat vluchtelingen in Nederland een verblijfsvergunning hebben en zich ergens kunnen gaan settelen. Statushouders die in de Bommelerwaard terechtkomen, krijgen hulp van Stichting Kompas. “Ons doel is dat de vergunninghouders zo snel mogelijk weer de regie over hun eigen leven kunnen nemen”, zeggen coördinator Hanneke Wit en stagiair coach Vefa Baser.

Vefa weet als geen ander wat vluchtelingen meemaken als ze in Nederland aankomen. Zelf
kwam hij een jaar of vijf geleden vanuit Turkije naar Nederland. Hij verbleef anderhalf jaar in
vijf verschillende asielzoekerscentra. “Ter Apel, Harderwijk, Wageningen, Arhnem en Nijmegen”, somt hij op in bijna vloeiend Nederlands. Uiteindelijk kwam hij met zijn vrouw en nu 7 jaar oude zoontje terecht in Rossum. “Toen we net in ons huis kwamen, heb ik een briefje gemaakt voor alle buren”, vertelt hij. “Daarin schreef ik wie wij zijn en dat we graag iedereen
willen ontmoeten. Ik nodigde ze uit om koffie te komen drinken. Het is heel belangrijk om
zelf contact te zoeken. De samenleving heeft ontmoeting, warmte en liefde nodig.”

Inmiddels heeft Vefa’s vrouw een baan als technisch onderwijsassistent op het Cambium
in Zaltbommel en werkte Vefa zelf tot voor kort als woonbegeleider voor de gemeente
Nijmegen. In Turkije werkte hij ook al met vluchtelingen, hier volgt hij de MBO4 opleiding
sociaal werk. Zijn stage loopt hij nu bij Kompas, waar hij nieuwkomers begeleidt. “Ik weet heel goed hoe vreemd en moeilijk het is om aan een nieuw land te wennen”, zegt hij. “Ik weet welke problemen en uitdagingen ze tegen komen en hoe hun situatie is. Ik voelde me in het begin heel vaak machteloos, vooral omdat ik de taal niet goed sprak.”

Vefa werkt voor Wegwijs, de afdeling van Kompas die zich inzet om vergunninghouders zo
snel mogelijk te laten integreren in de gemeente Maasdriel of Zaltbommel. “Zodra wij een seintje krijgen van de gemeente dat er nieuwe mensen kunnen verhuizen, gaan we aan de slag”, vertelt coördinator Hanneke Wit van Wegwijs. “De gemeente regelt zelf de inschrijving en aanvraag voor een uitkering, maar de statushouder moet zelf heel veel andere praktische dingen regelen. Denk bijvoorbeeld aan verzekeringen en toeslagen, maar ook een OV-kaart en een energie-aansluiting. Dit soort zaken zijn voor veel mensen ingewikkeld, maar nog ingewikkelder als je de taal niet spreekt.

De basis moet meteen goed zijn, want als bijvoorbeeld de eerste uitkering er nog niet is
en de zorgverzekering niet kan worden afgeschreven, dan bouw je meteen een schuld op.”
De betaalde krachten van Kompas houden zich vooral bezig met de administratieve zaken voor de nieuwkomers. Daarnaast zijn er ongeveer dertien vrijwilligers, die worden gekoppeld
aan de nieuwe gezinnen of alleengaanden. “Sommigen hebben al een eigen netwerk of
spreken bijvoorbeeld goed Engels”, vertellen Vefa en Hanneke. “Zij kunnen zich sneller redden.
Maar bij anderen gaan de vrijwilligers in de eerste maanden minstens één keer per
week langs om te kijken of alles goed gaat. Zij helpen bijvoorbeeld met het inrichten van
hun huis, maar ook om kinderen in te schrijven op een vereniging of een eerste bezoek aan
de huisarts.”

“Onze vrijwilligers zijn de buddy’s voor de vergunninghouders”, vertelt Hanneke. “Zij
weten de weg in de omgeving, zij bouwen een band op met het gezin. De taalbarrière
is in het begin lastig, maar het is heel mooi om te zien dat mensen er altijd uit komen, in
staat zijn zich open te stellen en verbinding te maken.” Daarbij helpen handige apps zoals
Google Translate vaak ook een handje. “Niet altijd”, lacht Vefa. “Toen ik hier net woonde,
maakte ik een praatje met een buurvrouw. Ik vroeg haar hoe het ging. Toen zei ze ‘het gaat
z’n gangetje’. Ik probeerde dat via Google te vertalen, maar dat lukte niet.”

Stichting Kompas is gevestigd in brede school De Waluwe en heeft in april van dit jaar een
extra ruimte in gebruik kunnen nemen in Pand 9. Voorheen was die ruimte in gebruik als professionele kookstudio en alle apparatuur en benodigdheden zijn blijven staan. “We zijn er
erg blij mee”, zeggen Hanneke en Vefa. “De ruimte is gezellig en sfeervol. Bovendien kan
de Wereldkeuken er terecht. En in Pand 9 hebben we een heel goede samenwerking met
De Steiger, de Kringloop, Buurtzorg en andere partijen die hier gevestigd zijn.”

Wereldvluchtelingendag
Op donderdag 20 juni is het Wereldvluchtelingendag, een internationale dag, door de Verenigde Naties in het leven geroepen. Kompas staat ook stil bij deze dag. “Het zal je maar
overkomen. Een vreemd land, een vreemd huis, een andere taal, vaak geen netwerk om
op terug te kunnen vallen. Goede begeleiding en ondersteuning is belangrijk om hier het leven
weer op te bouwen.” Nieuwe vrijwilligers om statushouders verder op weg te helpen
zijn van harte welkom.

Bron: Bommelerwaardgids.nl, tekst door Britta Alink.
Foto: Koen Vandenput